Beschermd door steen. De stadsmuren van Rhenen

In maart 2011 werd op het terrein van het bouwplan Het Rhenense Hof, niet ver van de middeleeuwse Bergpoort, een ruim 3,5 meter hoog deel van de stadsmuur van Rhenen teruggevonden. De Rhenense stadsverdediging bestond uit een systeem van twee muren: een lage muur pal naast de gracht en enkele meters erachter de zware hoofdmuur. Dit systeem met (gedeeltelijk) dubbele ommuring kwam in Nederland weinig voor en is verder alleen bekend van Nijmegen en Arnhem.

In Beschermd door steen wordt verteld over het leven in Rhenen en de dreiging die de Rhenenaren achter hun stadsmuren moeten hebben gevoeld. Rhenen lag in de zestiende eeuw op de grens van Gelre en het Sticht. Wie de macht over Rhenen had, bezat de sleutel tot het Sticht. De stad werd verschillende malen belegerd en ingenomen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog lagen de Spanjaarden in 1584 voor de muren.

De roerige zestiende eeuw was ook de periode waarin de Rhenense stadsmuren hun grootste omvang kregen. Nieuwe bastions moesten de poorten beschermen tegen het steeds zwaardere geschut. Uiteindelijk raakte het idee van stadsmuren als bescherming achterhaald en begon het verval. In de negentiende eeuw werden de muren alleen nog als hindernis gezien en grotendeels gesloopt. De verwoesting van Rhenen in 1940 leidde tot een ommekeer. Om het historisch karakter en de identiteit van de stad te versterken, werd besloten tot een reconstructie van grote delen van de stadsmuur.

Beschermd door steen vertelt niet alleen over de functie van de stadsmuur en zijn betekenis bij de verdediging van Rhenen. Naast de geschiedenis krijgt ook het huidige archeologische en bouwhistorische onderzoek uitgebreid de aandacht. Hierdoor wordt de betekenis van de imposante stadsmuur voor de stad Rhenen, vroeger en nu, sprekend verbeeld.