Groeikernen in Nederland. Een studie naar stedenbouw en architectuur

Groeikernen zijn een bijzonder fenomeen. Er zijn er slechts vijftien van in Nederland. Toch is er in cultuurhistorisch opzicht maar weinig aandacht aan besteed. Hun groei was vaak spectaculair, wat in het geval van Zoetermeer een prachtige staalkaart van architectuur en stedenbouw heeft opgeleverd.

Het ontstaan van de ontwikkeling van groeikernen ligt grofweg tussen 1960 en 1990 en valt net na de periode die nu volop in de belangstelling staat, die van de Wederopbouw. Net als de wederopbouwperiode eerder ondervinden de groeikernen nu nog maar weinig waardering. Inmiddels wordt het tijd voor de eerste herstructureringen. De woningen zijn verouderd of de stedenbouwkundige opvattingen lijken achterhaald. Denk maar eens aan de verdwaalwijken met hun "bloemkool"-structuren uit de jaren zeventig.

Onbekend maakt onbemind. In zo`n situatie wordt gemakkelijk besloten tot sloop en herbouw van stadswijken uit het groeikerntijdperk. Dat is jammer, want vaak wordt er dan geheel voorbijgegaan aan de oorspronkelijke karakteristiek van zo`n wijk. Wil er een goede afweging plaatsvinden tussen behoud of sloop, dan is kennis nodig. En naar groeikernen is nog maar weinig onderzoek gedaan. Dat doet geen recht aan een bijzondere periode in de ontwikkelingsgeschiedenis van steden in Nederland. Groeikernen in Nederland voorziet in deze leemte en levert een bijdrage aan de waardering en verbreiding van kennis over de stedenbouwkundige en architectonische ontwikkeling van de vijftien voormalige groeikernen.