De getekende stad. Utrecht in oude tekeningen 1550-1900

Hernieuwde uitgave van het gelijknamige boek uit 2005

Voor de opkomst van de fotografie waren het in de eerste plaats tekenaars die het beeld van de stad hebben vastgelegd. In hun werk zien we de ontwikkeling van Utrecht weerspiegeld vanaf het midden van de zestiende eeuw tot het einde van de negentiende eeuw. Van de aanleg van de bolwerken ter versterking van de oude middeleeuwse ommuring tot het geleidelijke verval van de stadsverdediging en de sloop van de oude muren en poorten en de aanleg van parken en plantsoenen langs de singels – alle grootschalige veranderingen zijn in potlood en inkt te volgen. Ook de ravage die de storm van 1674 aanrichtte, de sloop van kerken en kloosters in de zeventiende eeuw en de bedrijvigheid langs de Oudegracht en op de marktpleinen zijn met oog voor detail op papier gezet. Het vluchtige en directe karakter van deze eeuwenoude tekeningen roept een heel eigen sfeer op, heel anders dan prenten of schilderijen.

De getekende stad. Utrecht in oude tekeningen 1550-1900 geeft een prachtig overzicht van de belangrijkste topografische tekeningen uit deze periode in de collectie beeldmateriaal van Het Utrechts Archief. In totaal zijn bijna 400 tekeningen van zo’n 120 kunstenaars geselecteerd, waaronder een groot aantal topstukken, zoals de kerktekeningen van Pieter Saenredam uit 1636 en de serie tekeningen van Herman Saftleven van de ruïne van het schip van de Dom na de storm in 1674. De tekeningen zijn zo gekozen en gecombineerd dat ze elkaar aanvullen en overeenkomsten en verschillen goed naar voren komen. De begeleidende tekst en de kaarten met de standpunten van de tekenaars zorgen voor een duidelijke context. Met dit boek als gids volgt u hun spoor langs de stadswal en de Oudegracht, de vele middeleeuwse kerken en kloosters, dwaalt u over straten en pleinen en ook buiten de muren, door het buitengebied van de stad. In rake schetsen en uitgewerkte kunststukken worden meer dan drie eeuwen Utrecht zichtbaar op papier.