Van pottenkijker tot boegbeeld. 200 jaar Gelderse Commissarissen van de Koning(in)

Tot begin 1795 was ‘Nederland’ een republiek, waarvan het voormalige hertogdom Gelre officieel de eerste in rang was van de zeven soevereine gewesten. Na de komst van de revolutionaire Franse troepen was het echter gedaan met de gewestelijke autonomie en werd het land een centralistische staat. Eind 1813 werden de Fransen weer verdreven en aanvaardde Willem Frederik, de zoon van de laatste erfstadhouder Willem V, de titel van soeverein vorst. Korte tijd later werd hij als Willem I koning.

Tweehonderd jaar geleden werd ons land dus een koninkrijk, met een telg van het geslacht Oranje-Nassau op de troon. Er kwam een nieuw staatsbestel, waarin zowel elementen uit de oude Republiek als ook uit de Bataafs-Franse tijd werden opgenomen. De gewesten van weleer werden provincies en aan het hoofd van die provincies kwamen ‘gouverneurs’ te staan, die vanaf 1850 ‘Commissarissen van de Koning(in)’ gingen heten. De dragers van dit hoogste ambt van de provincie kregen verschillende bevoegdheden.

In dit rijk geïllustreerde boek worden de rol en de betekenis van zestien gouverneurs/commissarissen beschreven die de provincie Gelderland van 1814 tot heden hebben gediend. Van de eerste gouverneur, de ‘pottenkijker’ J.C.E. graaf van Lynden, tot en met de huidige Commissaris van de Koning, het boegbeeld Clemens Cornielje. In de afgelopen 200 jaar is de functie van de Commissaris die in opdracht van de Koning opereerde en voornamelijk toezicht hield, geëvolueerd tot het gezicht van Gelderland, waarbij de steun van de Staten onontbeerlijk is. Een fascinerend proces in een veranderend Gelderland.