Sint Marten en Sonsbeekkwartier. Arnhemse stadsuitbreidingen in beweging

De Arnhemse wijk Sint Marten en Sonsbeekkwartier bestaat uit drie buurten: Sint Marten, Sonsbeek-Zuid en Sonsbeek-Noord. De buurten zijn destijds ontworpen voor specifieke bevolkingsgroepen. Sint Marten was een relatief welvarende arbeidersbuurt, Sonsbeek-Zuid was bestemd voor gegoede (katholieke) middenstanders en Sonsbeek-Noord werd aan ambtenaren toebedacht. Dit is gechargeerd, want al bij de oplevering van de huizen in Sonsbeek-Noord bleken er ook niet-ambtenaren voor een huurhuis in aanmerking te komen.

Stedenbouwkundig en architectonisch kent de wijk een grote variatie. Sint Marten en Sonsbeek-Zuid zijn in de late negentiende eeuw ontworpen; de bebouwing van Sonsbeek-Noord dateert voornamelijk uit de eerste drie decennia van de twintigste eeuw. De drie buurten zijn achtereenvolgens van zuid naar noord op de helling van de stuwwal aangelegd, met een sterk hoogteverschil in veel straten. In Sint Marten en Sonsbeek-Zuid overheersen de gevelwanden in eclectische en neorenaissancetrant, maar er zijn ook eenvoudiger arbeiderswoningen. Sonsbeek-Noord heeft een heel ander straatbeeld, met de kenmerkende woningblokken uit het interbellum, veelal ontworpen in de trant van de Amsterdamse School.

De bouwgeschiedenis en de maatschappelijke ontwikkeling van de buurten komt in deze publicatie aan bod. We beginnen onze reis door de tijd en door de wijk dan ook in Sint Marten, waarna Sonsbeek-Zuid en -Noord volgen. In het laatste hoofdstuk is er uitgebreid aandacht voor de stadsvernieuwing. De wijk kent ondanks alle veranderingen nog veel historische bebouwing, en het noordelijk deel met de woningbouwcomplexen is recentelijk aangewezen als beschermd stadsgezicht.